Marian Sawczyszyn
Redaktor informacyjny, dziennikarz. Na początku pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę, pracując jako dziennikarz w internetowym serwisie informacyjnym Wirtualna Polska, stworzył strategię informowania ukraińskich uchodźców w Polsce. Był redaktorem naczelnym VPolshchi, serwisu informacyjnego dla Ukraińców w Polsce.
Publikacje
Ciężarna ranna kobieta, która została wyniesiona na noszach ze zbombardowanego szpitala i o której wiemy, że zmarła dwa dni później. Lekarze pochylający się nad półtorarocznym chłopcem walczącym o życie. Ojciec płaczący nad ciałem swojego nastoletniego syna na szpitalnym korytarzu. Ten materiał filmowy z Mariupola został zrobiony w pierwszych dniach wojny na pełną skalę na Ukrainie, kiedy siły Władimira Putina otoczyły Mariupol i zaczęły bombardować cele cywilne, w tym budynki mieszkalne i szpitale. Zdjęcia i filmy z miasta, które najbardziej ucierpiało podczas wojny na Ukrainie, zrobiły trzy osoby.
Reżyser Mscisław Czernow, fotograf Yevhen Malolietka i producentka Vasilisa Stepanenko z Associated Press byli dziennikarzami, którym udało się udokumentować masakrę dokonaną w Mariupolu przez wojska Władimira Putina. Pojechali do miasta, gdy stawało się coraz bardziej jasne, że Rosja dokona inwazji. Kiedy do niej doszło, pozostali w Mariupolu i mogli udokumentować przerażające zbrodnie popełnione przez rosyjską armię. Odważni dziennikarze filmowali i fotografowali, byli w samym środku akcji, mimo, że ich życie było zagrożone w każdej sekundzie. Materiał, który udało im się stworzyć i zaprezentować światowej społeczności w postaci filmu dokumentalnego "20 dni w Mariupolu", zdobył pierwszego ukraińskiego Oscara za najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny.
Prawdopodobnie będę pierwszym reżyserem na tej scenie, który chciałby nie robić swojego filmu. Oddałbym tę nagrodę za to, że Rosja nigdy nie zaatakuje Ukrainy, nigdy nie zajmie naszych miast - powiedział Czernow w swoim przemówieniu
Mścisław Czernow zakończył swoje wzruszające przemówienie po otrzymaniu statuetki słowami "Chwała Ukrainie!".
"Oscar nie jest pierwszą prestiżową nagrodą dla "20 dni w Mariupolu". Film został nagrodzony przez Amerykańską Gildię Reżyserów. Film zdobył również nagrodę BAFTA dla najlepszego filmu dokumentalnego podczas rozdania głównych brytyjskich nagród filmowych.
W odpowiedzi na skandaliczne oświadczenie papieża, że Ukraina powinna podnieść "białą flagę" i negocjować z agresorem, komentatorzy sugerują, aby Franciszek obejrzał 20 dni w Mariupolu, aby zrozumieć absurdalność takich wypowiedzi.
Ceremonia wręczenia Oscarów 2024
W nocy z 10 na 11 marca 2024 roku w Dolby Theatre w Los Angeles odbyła się 96. ceremonia wręczenia Oscarów. Galę rozdania Oscarów po raz czwarty poprowadził komik Jimmy Kimmel.
W tym roku o najbardziej prestiżową nagrodę filmową rywalizowały różnorodne filmy, zarówno komediowe, jak i dramatyczne.
"Oppenheimer" zdobył 7 nagród
Największe szanse na zdobycie Oscara przed uroczystą galą miał "Oppenheimer" Christophera Nolana z 13 nominacjami. Film zdobył 7 nagród podczas tegorocznej ceremonii. Odtwórca głównej roli Cillian Murphy zdobył nagrodę dla najlepszego aktora, a Robert Downey Jr. został uznany za najlepszego aktora drugoplanowego. Reżyser filmu Christopher Nolan również zdobył Oscara.
"Biedne istoty" zdobyły 4 nagrody
Po piętach Oppenheimerowi deptały "Biedne istoty" Yorgosa Lanthimosa z 11 nominacjami. Film zdobył 4 statuetki. Emma Stone jako Bella Baxter zdobyła nagrodę dla najlepszej aktorki. Doceniono również kostiumy, scenografię, charakteryzację i stylizację włosów.
Oscar 2024 dla Polski
Wspaniały film Jonathana Glazera "Strefa interesów", brytyjsko-amerykańsko-polska koprodukcja, odniósł wielki sukces. Zdobywca statuetki dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego opowiada historię rodziny komendanta Auschwitz Rudolfa Hessa, który wraz z rodziną mieszka w swoim "raju" - domu położonym tuż przy murze obozu koncentracyjnego. To wspaniały film o banalności zła. Z polskiej strony film wyprodukowała Ewa Pruszczyńska, współpracowniczka m.in. reżysera Pawła Pawlikowskiego. Reżyserem filmu jest Łukasz Żal, scenografią zajęły się Joanna Kus i Katarzyna Sikora, a kostiumami Małgorzata Karpiuk.
Oszałamiający film dokumentalny o tragedii mieszkańców Mariupola w pierwszych dniach wojny na Ukrainie zdobył najbardziej prestiżowego Oscara. Pierwszy Oscar dla Ukrainy powędrował do reżysera Mścisława Czernowa, fotografa Jewhena Małolietki i producentki Wasilisy Stepanenko.
Dla administracji terytorialnej w Polsce system PESEL jest ułatwieniem, gdyż pozwala na szybką identyfikację cudzoziemca. Przyspiesza również procedury urzędowe. Czy numer PESEL dla Ukraińców jest bezpłatny? Jak się o niego ubiegać? W tym artykule wyjaśniamy, jak uzyskać numer PESEL w Polsce i jakie są główne zalety jego posiadania.
Od 16 marca 2022 r. obywatele Ukrainy mogą ubiegać się o nadanie numeru PESEL w specjalnej procedurze uproszczonej. Polski numer identyfikacyjny można uzyskać w urzędach powiatowych i gminnych. Numer nadawany jest po dokonaniu identyfikacji na podstawie dostępnych dokumentów, które w niektórych przypadkach mogły utracić ważność.
Nadanie numeru PESEL obywatelowi Ukrainy - procedura szczególna
Wojna w Ukrainie była powodem wprowadzenia przez polskiego ustawodawcę specjalnej procedury nadawania numeru PESEL obywatelom Ukrainy, którzy schronili się w Polsce. Procedura szczególna dla Ukraińców oraz ogólna procedura nadawania tego numeru funkcjonują obecnie równolegle.
W przypadku obywateli Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej został uznany za legalny, stosuje się przepisy "Ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa".
Jak wynika z treści art. 4 ust. 1 ww. aktu prawnego, obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej został uznany za legalny, nadaje się numer PESEL, o którym mowa w art. 15 ustawy o ewidencji ludności, na podstawie wniosku złożonego w dowolnym organie wykonawczym gminy w Polsce.
Wniosek o nadanie numeru PESEL składa się osobiście w siedzibie organu wykonawczego gminy w terminie 30 dni od dnia przybycia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek składa się w formie pisemnej na papierze, z własnoręcznym czytelnym podpisem wnioskodawcy, wypełnionym przez wnioskodawcę lub pracownika organu wykonawczego gminy na podstawie danych przekazanych przez wnioskodawcę.
Numer PESEL dla osób niepełnosprawnych i o ograniczonej sprawności
Jeżeli dana osoba nie może osobiście złożyć wniosku do organu jednostki samorządu terytorialnego ze względu na stan zdrowia lub niepełnosprawność, organ jednostki samorządu terytorialnego zapewnia możliwość złożenia wniosku w miejscu zamieszkania tej osoby.
W imieniu osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych lub posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych albo osoby, która ze względu na stan zdrowia lub niepełnosprawność nie może samodzielnie złożyć wniosku, wniosek składa jeden z rodziców, opiekun, wychowawca, opiekun tymczasowy lub osoba sprawująca faktyczną opiekę nad dzieckiem; w przypadku braku takich osób numer PESEL może zostać nadany z urzędu (z obowiązku, przez właściwy organ administracji). Należy podkreślić, że złożenie wniosku o nadanie numeru PESEL w siedzibie organu samorządowego w imieniu osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych lub posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych wymaga obecności tej osoby przy składaniu wniosku. Wyjątek stanowią osoby, które nie ukończyły 12. roku życia, chyba że potwierdzenie tożsamości następuje na podstawie oświadczenia złożonego wobec braku wymaganych dokumentów potwierdzających tożsamość dziecka.
Czytaj także: Jak zablokować swój Pesel, aby uniemożliwić oszustom korzystanie z niego?
Numer PESEL dla Ukraińców - w jakich okolicznościach będzie potrzebny?
Głównym celem nadawania Ukraińcom polskiego numeru PESEL jest zapewnienie możliwości identyfikacji konkretnej osoby zarówno w systemie krajowym, jak międzynarodowym. Dostępność tego numeru stanowi też znaczne ułatwienie w codziennym funkcjonowaniu w Polsce. Oznacza to, że Ukraińcy będą potrzebowali numeru PESEL do rozpoczęcia działalności gospodarczej, zatrudnienia w ramach stosunku pracy oraz prowadzenia działalności zarobkowej na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowy zlecenia).
Inne rodzaje działalności społecznej, w których wymagany jest numer PESEL dla Ukraińców w Polsce, to:
- rozliczenia w systemie podatkowym - numer ten służy do identyfikacji podatnika, a także do umieszczania i przetwarzania należności podatkowych;
- korzystanie z krajowego systemu emerytalno-rentowego - tutaj, podobnie jak w przypadku systemu podatkowego, numer PESEL pozwala na identyfikację emeryta lub rencisty i przetwarzanie danych tej osoby, co pozwoli przede wszystkim na uznanie uprawnień nabytych przez cudzoziemca w kraju jego pochodzenia, jeżeli Rzeczpospolita Polska i dany kraj zawarły w tej sprawie umowę międzynarodową;
- korzystanie z publicznego systemu oświaty - w ramach tego systemu numer PESEL jest powszechnie wykorzystywany w procedurze rekrutacyjnej oraz przy gromadzeniu informacji o uczniach i studentach;
- korzystanie z systemu świadczeń socjalnych - dzięki numerowi PESEL cudzoziemiec ma znacznie łatwiejszy i szybszy dostęp do niektórych rodzajów świadczeń.
Nadanie numeru PESEL jest procedurą standardową, która dotyczy również osób niebędących obywatelami polskimi. Obecnie uzyskanie numeru PESEL podlega dwóm procedurom: procedurze standardowej oraz procedurze przewidzianej dla obywateli Ukrainy, z uwagi na trwającą w Ukrainie wojnę. W obecnych realiach numer PESEL znacznie ułatwia cudzoziemcom funkcjonowanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności w zakresie rozliczeń podatkowych, dostępu do edukacji oraz systemu emerytalnego. Niekiedy numer ewidencyjny jest niezbędny - dotyczy to np. zakładania indywidualnej działalności gospodarczej przez Internet czy ubiegania się o świadczenie wychowawcze.
Czytaj także: Dlaczego Ukraińcy tracą status UKR w Polsce i jak go przywrócić?
Ilu Ukraińców otrzymało numer PESEL w Polsce?
Według stanu na grudzień 2023 r. w polskich rejestrach PESEL znajduje się około 1,5 mln uchodźców z Ukrainy, z czego 46% to kobiety w wieku aktywności zawodowej, a około 40% to dzieci w wieku szkolnym, które otrzymały numer PESEL ze statusem UKR - informuje prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Gertruda Uścińska. Podkreśla przy tym, że 52-54% kobiet pozostaje na stałe na polskim rynku pracy, o czym świadczy regularne opłacanie składek i podatków.
Z drugiej strony, dokumenty Departamentu wymieniają około 775 000 Ukraińców, którzy przybyli do Polski przed wojną.
Marian Savchyshyn, redaktor Sestry
PESEL ułatwia dostęp do wielu usług publicznych w Polsce
Dzięki ścisłej współpracy Związku Banków Polskich i Narodowego Banku Polskiego powstał system blokowania kart, który pozwoli Ukraińcom chronić swoje finanse.
System i funkcja blokowania wszystkich polskich kart bankowych jest dostępna w języku ukraińskim pod numerem +48 828 828 828, a informacje na temat jego działania są dostępne na stronie www.zastrzegam.pl.
Obywatele Ukrainy, którzy przyjeżdżają do Polski i otwierają konto w polskim banku, powinni mieć możliwość ochrony swoich danych i finansów. Mając to na uwadze, banki uruchomiły specjalną infolinię w języku ukraińskim oraz stronę internetową do blokowania kart bankowych.
Karty bankowe w Polsce mogą być zablokowane przez całą dobę
Infolinia międzybankowa działa przez całą dobę i siedem dni w tygodniu.
Na stronie internetowej systemu obywatele Ukrainy znajdą informacje o tym, jak szybko zablokować zgubioną lub skradzioną kartę.
Czytaj także: Co trzeba wiedzieć o polskim systemie bankowym?
Tylko karty wydane przez polskie banki mogą zostać zablokowane
Kluczowym elementem systemu jest infolinia IVR, wykorzystująca technologię rozpoznawania mowy. Wypowiadając nazwę banku, system głosowy podpowiada posiadaczowi karty, aby zadzwonił na odpowiednią infolinię w celu zabezpieczenia karty. System zadaje tylko pytania dotyczące nazwy banku. System nie pyta o dane osobowe, takie jak imiona i nazwiska czy numery PESEL.
Usługa blokowania kart w języku ukraińskim jest całkowicie bezpłatna
Możliwość zablokowania polskiej karty bankowej w języku ukraińskim jest bezpłatna, użytkownik musi jedynie zapłacić za połączenie telefoniczne - zgodnie z taryfą swojego operatora.
Jak korzystać z infolinii?
Jeśli zgubiłeś kartę lub została ona skradziona, powinieneś ją natychmiast zablokować. W języku ukraińskim kartę bankową w Polsce można zablokować w następujący sposób:
- zadzwoń pod numer +48 828 828 828;
- wpisz nazwę swojego banku w Polsce, a zostaniesz do niego przekierowany;
- odpowiedz na kilka pytań, aby zweryfikować dane;
- po weryfikacji karta zostanie zablokowana.
Przeczytaj również: Wynajem skrytek sejfowych w Polsce
Pamiętaj, aby natychmiast zablokować utracone karty bankowe
W przypadku utraty karty należy ją jak najszybciej zablokować, aby chronić swoje pieniądze. Warto zapisać w telefonie numer infolinii do blokowania kart polskich banków w języku ukraińskim.
System blokad prowadzony jest przez Związek Banków Polskich. Został on stworzony we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim.
Marian Savchyshyn, redaktor Sestry
Bariera językowa nie jest już problemem: łatwo zablokujesz kartę, dzwoniąc pod numer +48 828 828 828
Laureatami rankingu szkół ponadgimnazjalnych Perspektywy 2023 w Polsce zostały: XIV Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie (najlepsze gimnazjum) oraz Technikum Mechatroniczne nr 1 w Zespole Szkół Licealnych i Technicznych nr 1 w Warszawie (najlepsze technikum).
W edycji 2023 Rankingu Szkół Gimnazjalnych i Technicznych Perspektywy przeanalizowano wyniki 1360 szkół ponadgimnazjalnych spełniających profesjonalne kryteria. Dla Ukraińców, którzy szukają szkoły dla swoich dzieci w Polsce, ranking ten będzie dobrym przewodnikiem i pomoże im wybrać odpowiednią placówkę.
Ranking to także pomoc dla młodych Ukraińcom w wyborze szkoły średniej, która poprowadzi ich na studia i ułatwi zdobycie wymarzonego zawodu.
W tegorocznym rankingu wzięto pod uwagę dane tych szkół, które spełniły tzw. kryterium przyjęcia - czyli do egzaminu maturalnego w maju 2022 r. przystąpiło w nich co najmniej 12 maturzystów, a średnie wyniki z języka polskiego i matematyki, zdawanych jako egzaminy obowiązkowe, nie były niższe niż 0,75 średniej krajowej dla liceów/techników.
Zasady Rankingu ustaliła Kapituła, w skład której weszli przedstawiciele uczelni wyższych, Komisji Edukacji CRASP, dyrektorzy Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych (OKE) oraz przedstawiciele komitetów głównych olimpiad przedmiotowych.
Czytaj także: Jaką szkołę wybrać: polską czy ukraińską?
Kryteria rankingu szkół średnich 2023 były następujące: wyniki matury z przedmiotów obowiązkowych (30%), wyniki matury z przedmiotów dodatkowych (45%) oraz sukcesy w olimpiadach (25%). W tej kategorii uwzględniane są również osiągnięcia w konkursach międzynarodowych.
Kryteria rankingu techników 2023 to: osiągnięcia szkoły w konkursach akademickich (20%), wyniki matury z przedmiotów obowiązkowych (20%), wyniki matury z przedmiotów dodatkowych (30%) oraz wyniki egzaminów zawodowych (30%).
Ranking szkół średnich w Polsce 2023:
1. XIV Gimnazjum im. Stanisława Staszica (Warszawa);
2. V Liceum Ogólnokształcące im. Augusta Witkowskiego (Kraków);
3. XIII Liceum Ogólnokształcące (Szczecin);
4. Liceum Uniwersyteckie (Toruń);
5. III Liceum Ogólnokształcące im. Marynarki Wojennej RP (Gdynia);
6. III Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza (Wrocław);
7. IX Liceum Ogólnokształcące imienia Klementyny Hoffmanowej (Warszawa);
8. XXVII Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Czackiego (Warszawa);
9. Liceum Akademickie PWr (Wrocław);
10. II Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Batorego (Warszawa).
Czytaj także: Polska szkoła dla Ukraińców: co się zmieniło od jesieni?
Jak wybrać szkołę w Polsce dla ukraińskich uczniów
Wybór szkoły dla ukraińskich dzieci w Polsce powinien opierać się na własnych preferencjach i zainteresowaniach dziecka. Należy przeprowadzić szczegółową analizę tego, co wzbudza zainteresowanie dziecka i na czym lubi ono spędzać czas.
Jeśli wybierasz szkołę średnią dla swojego dziecka w Polsce, zalecamy rozważenie następujących kwestii:
- dalsze plany edukacyjne;
- interesy edukacyjne dziecka;
- jego talenty i upodobania;
- lokalizacja szkoły;
- oferta pozalekcyjna szkoły (zajęcia dodatkowe);
- opinie i informacje zwrotne od innych uczniów tej szkoły i jej absolwentów.
Marian Savchyshyn, redaktor Sestry
Publikowany już od 25 lat ranking najlepszych polskich szkół średnich Perspektywy jest najbardziej miarodajny
Ministerstwo Cyfryzacji poinformowało o wprowadzeniu nowej funkcji w systemie mObywatel, która przyda się obywatelom Ukrainy mieszkającym w
Polsce i posiadającym dzieci. Będą oni mogli dodać dokumenty swoich dzieci do aplikacji, aby korzystać z nich w niemal każdej codziennej sytuacji,
np. podczas umawiania dziecka na wizytę u lekarza, załatwiania spraw urzędowych czy podczas kontroli.
Elektroniczny dokument Diia.pl pozwala potwierdzić najważniejsze dane obywatela Ukrainy: imię, nazwisko, numer PESEL, datę i miejsce urodzenia oraz obywatelstwo. Może być wykorzystany do:
- wyświetlania danych osobowych użytkownika i potwierdzania jego tożsamości;
- potwierdzenia swojego statusu;
- korzystania ze swoich praw w sytuacjach przewidzianych przez polskie prawo.
Czytaj także: Jak zablokować swój PESEL, aby uniemożliwić oszustom korzystanie z niego?
Jak dodać dzieci do mObywatel
Aby dodać dokument dziecka z Diia.pl:
- zaloguj się do aplikacji mObywatel;
- pobierz dokument Diia;
- zaloguj się przy użyciu profilu zaufanego;
- Kliknij zakładkę "Dzieci" i wybierz dane dziecka, dla którego chcesz pobrać dokument;
- Po wybraniu informacji w aplikacji pojawi się cyfrowy dokument dziecka.
Jakie warunki muszą zostać spełnione?
Dane dzieci użytkownika pojawią się w serwisie Diia.pl, jeśli:
- dziecko ma w rejestrze status UKR;
- dziecko posiada zarejestrowany wniosek o nadanie numeru PESEL w związku z konfliktem w Ukrainie (wraz ze zdjęciem);
- dziecko jest powiązane z numerem PESEL obywatela Ukrainy (jeśli tylko jeden z rodziców posiada numer PESEL przy rekordzie dziecka, tylko on będzie mógł podać dane dziecka we wniosku);
- dziecko jest małoletnie.
Elektroniczny dokument Diia.pl pełni funkcję dokumentu pobytowego, który wraz z ważnym dokumentem podróży służy do przekraczania zewnętrznej
granicy Unii Europejskiej.
Czytaj także: Jak wjechać do Polski w przypadku unieważnienia statusu UKR?
Ponadto obywatele Ukrainy mieszkający w Polsce mogą używać aplikacji mObywatel, aby skorzystać z usługi e-recepty i otrzymać europejski certyfikat COVID.
Marian Savchyshyn, redaktor Sestry
Obywatele Ukrainy mogą dodać dokumenty swoich dzieci do aplikacji mObywatel. W ten sposób mogą potwierdzić swoją tożsamość i status swoich dzieci w Polsce.
U wielu Ukraińców obecność różnokolorowych pojemników na odpady w Polsce powoduje dezorientację. Wyjaśnimy, jak prawidłowo segregować i sortować odpady, odpowiadając na najczęściej zadawane pytania.
Zasady i metody segregacji odpadów i śmieci w Polsce określa Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 10 maja 2021 roku. Opisuje ono szczegółowo mechanizm sortowania i segregacji.
Pojemnik na odpady zmieszane
Pojemniki (worki) na odpady zmieszane, zwykle w kolorze szarym lub czarnym, są przeznaczone na odpady, których nie można poddać recyklingowi lub kompostowaniu. To kategoria odpadów, które często zawierają różne materiały ze sobą pomieszane, co uniemożliwia ich oddzielenie i recykling: na przykład zużyte narzędzia, zużyte plastikowe opakowania, których nie można poddać recyklingowi czy pozostałości po naprawach.
Pojemnik na papier
Niebieskie pojemniki (worki) na papier są przeznaczone na produkty takie jak pudełka kartonowe, gazety, czasopisma i inne artykuły papiernicze. Sortowanie papieru jest ważne, ponieważ pozwala na jego recykling, co ostatecznie pomaga chronić środowisko i zmniejsza ilość wycinanych drzew potrzebnych do produkcji nowego papieru.
Pojemnik na odpady szklane
Zielone pojemniki (lub worki) do recyklingu szkła są przeznaczone na szklane butelki, słoiki i inne pojemniki. Należy pamiętać, że szkło szkłu nierówne - szkło okienne lub lustra należy wyrzucać do osobnego pojemnika, ponieważ mają one inną strukturę chemiczną.
Pojemnik na tworzywa sztuczne i metale
Żółty pojemnik (worek) służy do selektywnej zbiórki tworzyw sztucznych i metali. Plastikowe butelki i opakowania, aluminiowe puszki i inne metalowe przedmioty należy umieszczać w tym pojemniku.
Pojemnik na odpady biologiczne
Brązowy pojemnik jest przeznaczony na odpady biodegradowalne. Resztki jedzenia, obierki, fusy z kawy i drobne odpady ogrodowe to tylko niektóre z rzeczy, które możemy tu umieścić, aby pomóc w produkcji kompostu.
Jakie surowce są segregowane w Polsce przed utylizacją?
To: metale i tworzywa sztuczne, papier, a także szklane pojemniki i odpady biodegradowalne. Niektóre gminy w Polsce zdecydowały się również na segregację osobno szkła białego i kolorowego. Dlaczego segregacja odpadów jest konieczna? Ponieważ selektywna zbiórka papieru, szkła, plastiku i metalu, a także segregacja odpadów biodegradowalnych pozwala na pozyskanie najcenniejszych surowców nadających się do recyklingu.
Co zrobić z odpadami niebezpiecznymi?
Segregując śmieci nie należy zapominać o odpadach niebezpiecznych, takich jak baterie i akumulatory, przeterminowane leki, zużyte świetlówki, niebezpieczne odpady chemiczne (np. pestycydy) oraz odpady komunalne. Odpadów tych nie wolno wyrzucać razem z odpadami zmieszanymi. Można je oddawać w specjalnie wyznaczonych miejscach w sklepach i aptekach, a także w punktach selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK) organizowanych przez każdą gminę. Godziny otwarcia PSZOK-ów można sprawdzić na stronie internetowej urzędu gminy lub miasta.
Co zrobić z kartonami po mleku? Wrzucać je do pojemnika na papier, czy może do pojemnika na plastik/metal, skoro od wewnątrz są wyłożone aluminium?
Kartonpo mleku jest przykładem opakowania wieloczęściowego. Wrzucamy go do pojemnika na metal i plastik. Czy tłusty słoik po produktach spożywczych należy wrzucić do pojemnika na szkło, czy do pojemnika na odpady zmieszane? Takie słoiki należy wyrzucać do pojemnika na szkło. Nie ma znaczenia, że są brudne - zostaną umyte w sortowni.
Do jakiego pojemnika należy wyrzucać resztki jedzenia?
Odpady owocowe i warzywne najlepiej wykorzystywać do kompostowania. Jeśli nie masz domowego kompostownika, wyrzuć je do pojemnika na odpady biodegradowalne (BIO).
Czy opakowanie z zawartością można wyrzucić do śmieci?
Butelki wykonane z dowolnego materiału, pojemniki i inne opakowania muszą zostać opróżnione z zawartości przed wyrzuceniem do kosza.
Czy mogę wyrzucić do kosza przeterminowane lub niepotrzebne leki i zużyte wyrobymedyczne?
Nie wyrzucaj niepotrzebnych, przeterminowanych lub zużytych leków i wyrobów medycznych do śmieci. Dotyczy to również opakowań po lekach. Tego typu odpady należy wyrzucać do specjalnie przeznaczonych do tego pojemników, które można znaleźć w aptekach i placówkach służby zdrowia w całej Polsce.
Czytaj także: Niebezpieczne rejony Warszawy
Oprócz powyższych wskazówek, podczas sortowania odpadów należy przestrzegać następujących zasad:
- nie myjemy opakowań, puszek ani innych odpadów;
- opróżniamy pojemniki i opakowania z resztek zawartości;
- zdejmujemy pokrywki i nakrętki z pojemników i butelek;
- zgniatamy puszki, plastikowe butelki i inne możliwe odpady;
- nie wyrzucamy mięsa do BIO - tylko odpady roślinne;
- odpady BIO wyrzucamy luzem, ewentualnie w papierowych lub plastikowych workach, które są wytwarzane metodą biodegradacji;
- do pojemników na papier wrzucamy tylko papier czysty - brudny papier trafia do separatora odpadów zmieszanych.
Marian Savchyshyn, redaktor Sestry
Każde dziecko w Polsce wie, do którego kosza należy wrzucać resztki jedzenia, a do którego puszki po napojach. Już od przedszkola małym Polakom wpajane są zasady segregacji odpadów
Z jakich usług stomatologicznych mogą skorzystać pacjenci u dentysty, który zawarł umowę z NFZ? Ich lista jest dość długa, a niektórym grupom pacjentów
przysługują dodatkowe rodzaje leczenia. Leczenie stomatologiczne w ramach NFZ nie jest popularne wśród Polaków - większość woli korzystać z płatnych usług stomatologicznych. Tylko co trzeci leczony Polak (36%) wybiera usługi stomatologiczne refundowane przez NFZ. Świadczą o tym dane sondażowe CBOS za rok 2023.
Polacy preferują prywatną stomatologię ze względu na szybkość leczenia. Na przykład na usunięcie ósmego zęba w ramach NFZ trzeba czekać od kilku tygodni do kilku miesięcy
, podczas gdy w prywatnym gabinecie za opłatą można usunąć ząb mądrości niemal od ręki. Najdłuższe kolejki w publicznej służbie zdrowia są do peridontologów i ortodontów.
Z drugiej strony Polacy nie ufają jakości "darmowych" usług stomatologicznych. Od wielu lat NFZ refunduje zabiegi, w których wykorzystywane są materiały niższej jakości i mniej nowoczesne metody. Natomiast niektóre usługi w ogóle nie są refundowane. Dlatego Polacy wolą zapłacić i mieć pewność, że ich zęby są w dobrych rękach.
Pacjenci w Polsce, którzy zawarli umowę z NFZ, mogą bezpłatnie skorzystać z blisko 200 gwarantowanych świadczeń z zakresu leczenia stomatologicznego.
Czytaj także: Jak Ukraińcy mogą uzyskać opiekę medyczną w Polsce?
Wykaz świadczeń ogólnostomatologicznych przysługujących w ramach NFZ:
- stomatologiczne badanie lekarskie, które obejmuje również instruktaż higieny jamy ustnej (raz w roku kalendarzowym),
- badanie lekarskie (trzy razy w roku kalendarzowym, a w przypadku kobiet w ciąży i w okresie połogu - nie częściej niż raz na kwartał),
- konsultacja specjalistyczna (usługa obejmuje badanie specjalistyczne wraz z krótką pisemną opinią oraz wskazaniami diagnostycznymi i terapeutycznymi dla lekarza prowadzącego),
- badanie żywotności zębów. Diagnostyka rentgenowska (do dwóch zdjęć wewnątrzustnych w roku kalendarzowym),
- miejscowe znieczulenie powierzchniowe,
- wewnątrzustne znieczulenie miejscowe,
- wewnątrzustne znieczulenie regionalne,
- leczenie próchnicy powierzchownej - każdy ząb,
- leczenie odsłoniętej i uszkodzonej miazgi zęba,
- opatrunek terapeutyczny w zębie stałym,
- całkowite opracowanie i odbudowa ubytku zęba na jednej lub dwóch powierzchniach (w tym rozległych),
- trepanacja martwego zęba z wypełnieniem ubytku,
- dewitalizacja - zatrucie miazgi zęba z opatrzeniem ubytku (procedura rzadko stosowana),
- ekstrakcja miazgi - leczenie kanałowe z wykorzystaniem mikroskopu, który pozwala na jak najdokładniejsze opracowanie kanałów zęba (usługa świadczona jest pacjentom powyżej 18. roku życia, z wyjątkiem zębów przedtrzonowych i trzonowych),
- ekstyrpacja (chirurgiczne usunięcie) zdewitalizowanej, zatrutej miazgi zęba (świadczenie udzielane jest dzieciom i młodzieży do 18. roku życia oraz kobietom w ciąży i połogu w zakresie całego uzębienia, osobom powyżej 18. roku życia - z wyłączeniem zębów przedtrzonowych i trzonowych),
- tymczasowe wypełnienie kanału korzeniowego (usługa jest świadczona dzieciom i młodzieży poniżej 18. roku życia, kobietom w ciąży i po porodzie we wszystkich uzębieniach oraz osobom powyżej 18. roku życia - z wyjątkiem zębów przedtrzonowych i trzonowych),
- wypełnienie kanału korzeniowego (dla dzieci i młodzieży poniżej 18. roku życia oraz kobiet w ciąży i po porodzie usługa dotyczy całego uzębienia, dla osób powyżej 18. roku życia - z wyłączeniem zębów przedtrzonowych i trzonowych),
- leczenie endodontyczne zęba z wypełnieniem jednego kanału w przypadku zgorzeli miazgi (usługa świadczona jest dzieciom i młodzieży do 18. roku życia oraz kobietom w ciąży i połogu w zakresie całego uzębienia, osobom powyżej 18. roku życia - z wyłączeniem zębów przedtrzonowych i trzonowych),
- usunięcie płytki nazębnej (miękka i twarda płytka nazębna, która regularnie gromadzi się na powierzchni zębów) z 1/2 łuku zębowego (usługa jest świadczona raz w roku kalendarzowym dla całego uzębienia),
- płukanie kieszonek dziąsłowych i stosowanie leków,
- leczenie zmian na błonie śluzowej jamy ustnej. Kiretaż konwencjonalny (zamknięty) w obrębie 1/4 uzębienia (zabieg wykonywany w celu oczyszczenia kieszonek dziąsłowych - dla kieszonek do 5 mm bez odsłaniania korzenia i wykonywania nacięć),
- unieruchomienie zębów za pomocą ligatur drucianych (ligatury metalowe, a także ligatury gumowe przeznaczone do utrzymywania łuku w aparacie ortodontycznym, są stosowane, gdy konieczne jest mocniejsze dociśnięcie łuku do aparatu),
- usunięcie zęba, w tym chirurgiczne usunięcie zęba (usługa obejmuje usunięcie zęba poprzez nawiercenie wewnątrzustne przy użyciu wiertła i dźwigni),
- leczenie chirurgiczne małej rany - do trzech zębodołów, w tym szycie,
- założenie opatrunku chirurgicznego. Otwarcie ropnia powierzchownego, podśluzówkowego lub podskórnego, w tym drenaż i opatrunek,
- tymczasowe unieruchomienie złamania górnej lub dolnej szczęki,
- ustawienie i unieruchomienie zwichniętej żuchwy,
- uzupełnienie braków zębowych protezą częściową z zatrzaskami prostymi w zakresie 5-8 zębów (świadczenie obejmuje uzupełnienie ruchomą akrylową protezą częściową - raz na 5 lat w zakresie 5-8 braków zębowych w jednym łuku zębowym, ograniczenie nie dotyczy osób po operacyjnym usunięciu nowotworów w obrębie szczękowo-twarzowym),
- uzupełnienie braków zębowych protezą ruchomą częściową w zakresie powyżej 8 zębów (świadczenie obejmuje uzupełnienie protezą ruchomą akrylową częściową - raz na 5 lat, ograniczenie nie dotyczy osób po operacyjnym usunięciu nowotworów w obrębie szczękowo-twarzowym),
- odbudowa bezzębnej szczęki górnej i dolnej za pomocą ruchomej protezy płytowej (ruchoma akrylowa proteza całkowita wraz z pobraniem wycisku czynnościowego na łyżkę indywidualną - raz na 5 lat, ograniczenie nie dotyczy osób po chirurgicznym usunięciu nowotworów w obrębie twarzoczaszki),
- przywrócenie funkcji lub rozszerzenie protezy ruchomej (naprawa) w większym zakresie zgodnie z wyciskiem (raz na 2 lata). Całkowite podścielenie jednej pośredniej protezy ruchomej z utworzeniem obręczy - dla górnej i dolnej szczęki (1 raz na 2 lata),
- wizyta adaptacyjna - dotyczy pierwszych wizyt małych dzieci. Usługa realizowana jest bez łączenia jej z innymi świadczeniami gwarantowanymi (dotyczy dzieci do 6. roku życia),
- profilaktyczne lakowanie bruzd lakiem szczelinowym - każdy ząb (usługa świadczona raz do ukończenia przez dziecko 8. roku życia, w przypadku bruzd drugich stałych zębów trzonowych - raz do ukończenia przez dziecko 14. roku życia),
- lakierowanie zębów za 1/4 łuku (świadczenie dotyczy wszystkich zębów stałych i jest udzielane nie częściej niż raz na kwartał - za każdą 1/4 łuku świadczenie przysługuje dzieciom i młodzieży do 18. roku życia).
- impregnacja zębiny (korzyść dotyczy zębów mlecznych),
- opatrunek terapeutyczny w zębie mlecznym,
- dożylna amputacja miazgi w zębie z nieuformowanym korzeniem (świadczenie jest udzielane dzieciom i młodzieży poniżej 18. roku życia),
- dożylna amputacja miazgi (świadczenie jest udzielane w udokumentowanych przypadkach dzieciom i młodzieży w wieku poniżej 18. lat),
- ekstyrpacja zdewitalizowanej miazgi zęba z nieuformowanym korzeniem (usługa świadczona dzieciom i młodzieży poniżej 18. roku życia),
- amputacja zdewitalizowanej miazgi zęba mlecznego (w tym śmiertelna amputacja zęba mlecznego, usługa jest świadczona dzieciom i młodzieży poniżej 18. roku życia),
- wypełnienie i opracowanie ubytku w koronie zęba mlecznego,
- pełne opracowanie i odbudowa uszkodzonego kąta w zębach siecznych (świadczenie dotyczy zębów stałych i jest udzielane dzieciom i młodzieży poniżej 18. roku życia),
- kosmetyczne pokrycie niedorozwiniętego szkliwa (dotyczy zębów stałych, usługa jest świadczona dzieciom i młodzieży poniżej 18. roku życia),
- leczenie endodontyczne z wypełnieniem kanału korzeniowego (bez opracowania i odbudowy ubytku korony zęba, świadczenie przysługuje dzieciom i młodzieży do 18. roku życia, kobietom w ciąży i w okresie połogu),
- leczenie endodontyczne z wypełnieniem trzech kanałów (bez wypełnienia i odbudowy korony, usługa jest świadczona dzieciom i młodzieży do 18. roku życia, kobietom w ciąży i w okresie połogu),
- leczenie endodontyczne zęba z dwoma kanałami zgorzelinowymi miazgi (nie obejmuje preparacji i odbudowy ubytku koronowego, usługa świadczona jest dzieciom i młodzieży do 18. roku życia, kobietom w ciąży i w okresie połogu),
- usunięcie płytki nazębnej ze wszystkich zębów (usługa jest świadczona w całym uzębieniu dla kobiet w ciąży i po porodzie, nie częściej niż raz na 6 miesięcy),
- badanie stomatologiczne i badanie po urazie zęba (usługa jest świadczona dla dzieci i młodzieży poniżej 18. roku życia, przeprowadzana do trzech razy w ciągu pierwszych 6 miesięcy po urazie, z opisem w dokumentacji medycznej),
- leczenie endodontyczne zęba z nieuformowanym korzeniem przy użyciu MTA - Mineral Trioxide Aggregate (usługa obejmuje 1, 2 i 3 kanał oraz ząb z nieuformowanym korzeniem, świadczona jest dzieciom i młodzieży do 18. roku życia).
- diagnostyka RTG - do 5 zdjęć RTG wewnątrzustnych w roku kalendarzowym (usługa jest świadczona dzieciom i młodzieży do 18. roku życia),
- diagnostyka RTG - zdjęcie panoramiczne RTG z opisem (dzieci i młodzież w wieku od 5 do 18 lat, świadczenie udzielane raz na 3 lata).
Marian Savchyshyn, redaktor Sestry
Ukraińcy opłacający składki ZUS w Polsce mają prawo do opieki stomatologicznej w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia
Цьогорічне Народження Спасителя українці вперше святкували за новим календарем, разом з об'єднаною європейською спільнотою. Для більшості з нас Різдвяні свята проходили під ворожими обстрілами, без електроенергії та в розлуці з рідними. Таким було вже друге Різдво для мільйонів українців, після початку повномасштабного вторгнення. Ворог прагне позбавити нас найважливішого — традицій та звичаїв, забрати у нас те, що є близьким та рідним.
Читайте також: Український Святвечір традиційно починається з куті, а польська Вігілія — з облаток
Ukraińcy w Warszawie świętują Rokoladę
Wielu Ukraińców mieszkających w Polsce spędziło te święta nie tylko z dala od domu, ale także z dala od rodzin i przyjaciół. Wojna pozbawiła ich możliwości zasiadania do wspólnego świątecznego stołu, skosztowania tradycyjnych bożonarodzeniowych potraw i spędzenia tego czasu z rodziną. Inicjatywa Ukraińskiego Domu w Warszawie ma na celu nie tylko zjednoczenie Ukraińców w okresie świątecznym, ale także zapewnienie im możliwości poczucia ducha Bożego Narodzenia, zjedzenia ukraińskiej kutii, posłuchania kolęd i cieszenia się wyjątkową atmosferą.
Свято Розколяди відбудеться 6 січня у варшавському Новому Театрі, що на вул. Madalińskiego 10/16. Початок заходу запланований о 12:30 год.
"Niestety, wojna trwa dłużej, niż wszyscy się spodziewaliśmy. Od dwóch lat wielu Ukraińców szuka schronienia w Warszawie, ale pozostają daleko od swojej ojczyzny, rodziny i przyjaciół. Każdego dnia w Ukraińskim Domu widzimy, jak ci ludzie chcą znaleźć miejsce, w którym poczują się jak w domu, poznają nowych przyjaciół i zanurzą się w swoich tradycjach. Jednak największe pragnienie wspólnoty przejawia się podczas najważniejszych świąt kalendarzowych i rytualnych, kiedy samotność jest najbardziej odczuwalna. Dlatego nieprzypadkowo Ukraiński Dom organizuje masowe uroczystości w okresie bożonarodzeniowym. Niezwykle ważne jest dla nas zjednoczenie naszej ukraińskiej społeczności wokół wspólnego stołu w rodzinnej atmosferze, tak aby każdy uczestnik czuł się mile widziany i szczerze przyjęty. Zachowanie ukraińskich tradycji ma dla nas również ogromne znaczenie, ponieważ jest integralną częścią naszej tożsamości narodowej" - powiedziała Kateryna Pytlyk, przewodnicząca komitetu organizacyjnego festiwalu Rozkolada.
Організатори наголосили, що вхід на подію — вільний, але за умови обовʼязкової реєстрації кожного учасника. В програмі свята Розколяди заплановані виступи вокального гурту "Море", дуету бандуристок "DedeNova" та музичного гурту "Darie Lu".
Szczególnie miłym prezentem świątecznym dla wszystkich będzie szopka wykonana przez uczniów i rodziców Międzyszkolnego Ośrodka Edukacyjnego mniejszości ukraińskiej w Warszawie.
Patronem medialnym obchodów jest serwis informacyjny dla Ukraińców w Polsce "Sestry".
Marian Savchyshyn, redaktor Sestry
Ukraiński Dom zaprasza na wspólne świętowanie Bożego Narodzenia w warszawskim Nowym Teatrze. Podczas wydarzenia nie zabraknie tradycyjnych świątecznych potraw, występów muzycznych i rozrywki dla dzieci.
Skontaktuj się z redakcją
Jesteśmy tutaj, aby słuchać i współpracować z naszą społecznością. Napisz do nas jeśli masz jakieś pytania, sugestie lub ciekawe pomysły na artykuły.